سرفه و گلودرد در کودکان یکی از شایعترین مشکلات بهداشتی و سلامتی است که والدین با آن مواجه میشوند. این علائم ناشی از عوامل مختلفی است که شناخت آنها باعث میشود تا پدر و مادر از وضعیت کودک خود درک درستتری بدست آوردند. با این آگاهی اولیا قادر خواهند بود، تصمیمات بموقع و مناسبی در خصوص درمان سرفه و گلودرد کودکان اتخاذ نمایند. مقاله حاضر با درک همین ضرورت، اطلاعاتی پیرامون شناخت عمومی سرفه و گلودرد و معرفی روشهای درمانی و مراقبتی موثر، گرداوری و ارائه نموده است.
علل سرفه و گلودرد در کودکان
پیش از درمان سرفه و گلودرد کودکان، بسیار مهم است که ابتدا از منشاء و نوع بیماری مطلع شویم. سرفه و گلودرد با اینکه غالباً در اثر سرماخوردگی و عوامل ویروسی یا باکتریایی ایجاد میشوند، اما همیشه اینگونه نیست و ممکن است دلایل دیگری در کار باشند. در یک تقسیمبندی کلی، میتوان عوامل ایجادکننده سرفه و گلودرد در کودکان را بصورت زیر دستهبندی کرد. در این دستهبندی سعی بر این خواهد شد تا ابتدا عامل یا منشاء بیماری را معرفی کنیم. سپس راه شناسایی یا تشخیص آن را بررسی و سرانجام هم، راهکار موثر برای مدیریت، کنترل یا درمان سرفه و گلودرد کودکان پیشنهاد دهیم.
الف) عفونتهای ویروسی
بسیاری از سرفهها و گلودردها به دلیل عفونتهای ویروسی ایجاد میشوند. ویروسهایی مانند آنفولانزا، سرماخوردگی و روتا به طور مستقیم بر روی گلو و مجاری تنفسی تأثیر میگذارند و باعث التهاب و تحریک میشوند.
شناسایی عفونتهای ویروسی گلو
عفونتهای ویروسی در کودکان شایعترین علت بیماریهای تنفسی و گلودرد هستند. علائم این نوع عفونتهای ویروسی عمدتاً شامل موارد زیر میشوند:
- تب معمولاً خفیف تا متوسط.
- سرفههای خشک یا مرطوب
- احساس سوزش یا خارش و درد در گلو
- آبریزش بینی بصورت ترشحات شفاف یا زرد
- احساس خستگی و بیحالی
- عطسه و سردرد در ناحیه شقیقه و پیشانی
درمان عفونتهای ویروسی گلو
درمان عفونتهای ویروسی در کودکان معمولاً شامل مراقبتهای حمایتی است، زیرا آنتیبیوتیکها در درمان این نوع عفونتها مؤثر نیستند. عفونتهای ویروسی معمولاً خودبهخود و در یک دوره زمانی تقریباً یک هفتهای بهبود مییابند. در این مدت باید مراقبتهای زیر انجام شود:
- کودک باید بمیزان کافی استراحت کند تا سیستم ایمنی بدنش تقویت گردد.
- مصرف مایعات گرم مانند چای گیاهی یا سوپ و فرنی گرم به تسکین گلودرد و جلوگیری از کمآبی بدن کمک میکند.
- استفاده از بخور برای مرطوب نگهداشتن هوای اتاق سبب کاهش سرفه و گلودرد میشود.
- در صورت تب و درد، استفاده از داروهای بدون نسخهای مانند استامینوفن یا ایبوپروفن هم باعث کاهش تب و تسکین درد خواهد شد.
توجه داشته باشید در صورتیکه علائم، شدید یا طولانی مدت باشند، مشاوره پزشکی ضروری است.
ب) عفونتهای باکتریایی
در برخی موارد، عفونتهای باکتریایی مانند استرپتوکوک باعث گلودرد شدید و سرفه میشوند. این نوع عفونتها نیاز به درمان با آنتیبیوتیک دارند.
شناسایی عفونتهای باکتریایی
تشخیص دقیق اینکه آیاعلت سرفه و گلودرد ناشی از عفونت باکتریایی است یا دلیل دیگری دارد، طبیعتاً توسط پزشک میسر است. اما تشخیص تقریبی و اولیه در منزل از طریق بررسی علائم و نشانههای بالینی، تا حدودی امکانپذیر است. این علائم و نشانهها به صورت زیر هستند:
- تب بالا، به ویژه اگر بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد باشد و به مدت طولانی ادامه یابد، احتمالاً نشانهای از عفونت است.
- اگر درد شدید در ناحیه خاصی مانند گوش، گلو یا شکم به شدت احساس شود نیز احتمالاً نشاندهنده عفونت باکتریایی است.
- قرمزی و تورم در ناحیه عفونی، به ویژه اگر بطور قابل توجهی افزایش یابد هم از دیگر علائم عفونت باکتریایی است.
- نهایتاً خروج ترشحات زرد یا سبز از بینی یا گوش نیز نشاندهنده عفونت میباشد.
در صورت مشاهده علائم فوق در کودک خود، حتماً در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمائید تا مداخلات پزشکی و پروسه درمانی از طریق آنتیبیوتیکها و … را دریافت نمائید.
مراقبتهای خانگی عفونتهای باکتریایی
بمنظور تکمیل و تسریع روند درمانی کودکان مبتلا به سرفه و گلودرد ناشی از عوامل باکتریایی، علاوه بر مصرف دقیق داروهای تجویزی پزشک، موارد زیر هم بسیار مفید و موثر خواهند بود:
- بیمار باید زمان کافی برای استراحت داشته باشد تا سیستم ایمنی بدنش تقویت شود.
- مصرف مایعات فراوان مانند آب ولرم، سوپ و چای گرم یاعث تسکین گلودرد و جلوگیری از کمآبی بدن میشود.
- خوردن غذاهای نرم و ملایم مانند پوره سیبزمینی یا ماست، عمل بلع را آسانتر کرده و از تحریک گلو جلوگیری خواهد کرد.
- بخور گرم بطور قابل ملاحظهای سبب کاهش تحریک و تسکین سرفه میگردد.
- شستشوی بینی با استفاده از محلول شستشوی بینی یا آب نمک و غرغره در ناحیه گلو، منجر به کاهش عفونت در ناحیه بینی، سینوسها، و گلو شده و احتقان را کاهش خواهد داد. البته بکارگیری این مورد در کودکان و بویژه خردسالان بسیار سخت و شاید ناممکن باشد.
- دما و رطوبت محیط هم باید کنترل گردد تا از ناراحتی کودک جلوگیری شود.
پ) آلرژیها
گاهی وقتها حساسیت به گرد و غبار، گرده گلها یا مواد شیمیایی موجود در محیط؛ سبب تحریک گلو و سرفه میشود. علائم آلرژی معمولاً شامل عطسه و خارش چشم است.
شناسایی آلرژی
تشخیص سرفه یا گلودرد ناشی از آلرژی بر اساس علائم و نشانههای خاص انجام میشود. سرفههای ناشی از آلرژی معمولاً خشک و بدون خلط هستند. فرد ممکن است احساس خارش یا سوزش در گلو یا بینی داشته باشد. ضمناً آبریزش بینی در حالت آلرژیک، شفاف و رقیق است. عطسههای مکرر و شدید نیز بعضاً در کنار نشانههای فوقالذکر دیده میشوند. در حالت کلی، اگر علائم در زمانهای خاصی از سال، مانند بهار یا پاییز، بیشتر شوند، به احتمال زیاد، ناشی از آلرژیک هستند.
درمان آلرژی
برای کنترل و کاهش سرفه و گلودرد با منشاء آلرژی یا حساسیت، اقدامات زیر مفید هستند:
استعمال محلول آب نمک |
استفاده از محلول آب نمک برای شستشوی بینی منجر به کاهش التهاب و پاکسازی آلرژنها میشود. |
مرطوب نگه داشتن هوای اتاق |
مرطوب کردن هوای اتاق ضمن تسکین گلودرد و سرفه، سبب کاهش میزان آلرژنهای معلق در هوا هم میگردد. |
مصرف مایعات گرم |
نوشیدن مایعات گرم از قبیل چای گیاهی، آب گرم با عسل و لیمو نیز باعث تسکین گلودرد و سرفه میشود. |
استفاده از ماسک |
زدن ماسک به ویژه در محیط بیرون، کمک قابل توجهی به کاهش ورود آلرژنهای معلق در هوا به بینی و دهان میگردد. همچنین با زدن ماسک، فضای داخلی ماسک همواره گرم و مرطوب می ماند. در نتیجه از دو عامل خشکی هوا و سرد بودن هوا که هر دو از جمله دلایل سرفه هستند، ممانعت میشود. |
پرهیز از عوامل تحریککننده(دود) |
قرار نگرفتن در معرض عوامل تحریک کنندهای چون دود سیگار، دود و گاز ناشی از اتومبیلها، بوهای تند و … هم باعث تحریک کمتر میشود. |
آنتیهیستامینها |
داروهای بدون نسخه مرتبط با آنتیهیستامینها نیز به مدیریت و کنترل علائم کمک میکنند. |
ت) سوزش معده
بازگشت اسید معده به مری نیز اغلب باعث سرفه و گلودرد میشود. این حالت به ویژه در کودکانی که دچار ریفلاکس معده هستند، شایعتر است.
شناسایی سوزش معده در کودکان
برای تشخیص اینکه سرفه یا گلودرد، ناشی از سوزش معده و رفلاکس اسید است یا نه، باید به نشانههای زیر توجه کرد:
- احساس سوزش یا ناراحتی در ناحیه قفسه سینه، بویژه بعد از غذا خوردن.
- طعم تلخ یا ترش در دهان نشانهای از برگشت اسید به مری است.
- سرفههایی که عمدتاً در شب (بعد از شام) یا بعد از خوابیدن بدتر شوند.
- گلودردی که بطور مکرر و بدون دلیل واضح رخ دهد.
- احساس وجود غذا یا مایع در گلو یا نای.
درمان سوزش معده در کودکان
برای درمان خانگی سرفه و گلودرد ناشی از سوزش معده و رفلاکس، راهکارهای زیر مفید هستند:
- نوشیدن آب باعث رقیق شدن اسید معده شده و از سوزش سر دل جلوگیری میکند.
- چای زنجبیل منجر به تسکین معده و کاهش التهاب میشود.
- عسل سبب تسکین گلودرد و سرفه میشود و همچنین خاصیت ضدباکتری دارد.
- خوردن وعدههای کوچک و مکرر به جای وعدههای بزرگ .
- پرهیز از مصرف غذاهایی که باعث تحریک معده میشوند.
- نهایتاً استفاده از بالشتهای اضافی برای بالا نگهداشتن سر در هنگام خواب، از ورود اسید به مری جلوگیری خواهد کرد.
- شربت برنیسکون یک فرآورده طبیعی است که برای کمک به تسکین علائم رفلاکس معده طراحی شده است.
بیشتر بدانید: رفلاکس معده چیست؟ علل، علائم و درمان
ث) دیگر عوامل تاثیرگذار در سرفه و گلودرد
کودکان چون قادر به تشخیص عوامل خطرزا نیستند لذا اغلب، وسایل و اشیاء را در دهان خود میگذارند. در این حالت، نه تنها آلودگی به بدنشان وارد میشود، بلکه ممکن است خود اشیاء هم وارد گلوی آنها بشوند و ایجاد خراش یا زخم و در نتیجه، گلودرد و عفونت نمایند. در موارد بسیار نادری هم سرفه و گلودرد ممکن است ناشی از بیماریهای خطرناکی چون دیفتری، تومور، سل، سرطان و … باشند.
شناسایی علت بروز گلودرد کودکان
بمنظور بررسی اینکه آیا اشیاء خارجی باعث سرفه یا گلودرد شدهاند یا خیر، کافی است یک بررسی چشمی دقیق از ناحیه گلوی کودک بعمل آید. طبیعتاً در صورت وجود هر گونه ماده خارجی یا زخم، آنرا مشاهده خواهید کرد. اما برای تشخیص سایر عوامل و بیماریهای خطرزا، حتماً باید به پزشک مراجعه شود.
درمان آلودگی ناشی از ورود شیء خارجی
اگر چنانچه در اثر یک ماده یا شیء خارجی، گلو دچار زخم یا خراش گردید، در آنصورت غرغره کردن با استفاده از محلول آب ولرم و نمک به تعداد چندین مرتبه در روز، کمک قابل توجهی به ضد عفونی کردن ناحیه مورد نظر و جلوگیری از عفونت خواهد کرد. همچنین خوردن عسل توسط کودکان هم به دلیل خاصیت ضد التهابی و ضد میکربیاش، بسیار مفید خواهد بود. در مورد سایر انواع سرفه و گلودرد با منشاء بیماریهای مختلف، حتماً باید مداخلات پزشکی صورت پذیرد.
چالشهای سرفه و گلودرد در کودکان
درمان سرفه و گلودرد در کودکان و خردسالان چالشهای خاصی دارد. یکی از مسائل اصلی، عدم توانایی آنها در بیان احساسات و توصیف حالاتشان است که تشخیص مشکل را برای والدین و پزشکان دشوار میکند. همچنین، بسیاری از روشهای درمانی مانند غرغره کردن یا شستشوی بینی نیاز به همکاری کودک دارند که به دلیل سن پائین و ناتوانی در انجام آن، براحتی صورت نمیپذیرند. حساسیت کودکان به طعم و مزه نیز موضوع مهم دیگری است. داروهای مخصوص سرفه معمولاً تلخ یا ناخوشایند هستند که کودکان اغلب از خوردن آنها اجتناب میکنند. ترس از درمان نیز بر روند بهبودی کودکان تأثیر میگذارد، زیرا بسیاری از کودکان از روشهای خاصی مانند آمپول یا اسپری بینی میترسند.
این چالشها یقیناً فرآیند درمان کودکان را سختتر کرده و در نتیجه لزوم توجه و استفاده از رویکردهای درمانی موثر و خلاقانه را دو چندان مینمایند. مقاله حاضر در همین راستا و در ادامه مطالب سعی بر این دارد تا با هدف مقابله با چالشهای مورد اشاره، دارویی را معرفی نماید که ضمن اثرگذاری و کارآمدی بالا در درمان سرفه و گلودرد کودکان، به دلیل طعم خوش آیند دارچین، با مقاومت کودکان مواجه نگردد.
تیموسیپ با طعم دارچین؛ گزینهای مناسب برای درمان کودکان (و بزرگسالان)
پودر تیموسیپ داروئی است که توسط شرکت نویاویژن با هدف درمان سرفه و گلودرد کودکان و بزرگسالان تولید و روانه بازار گردیده است. پودر تیموسیپ به چند دلیل، دارویی مناسب برای همه گروههای سنی و بویژه کودکانی است که دچار سرفه و گلودرد، بخصوص با منشاء باکتریایی، ویروسی و یا حساسیت هستند. البته توجه به این نکته حائز اهمیت است که در مورد سرفه و گلودرد باکتریایی، این دارو نمیتواند جایگزین آنتیبیوتیک شود و بهتر است که بعنوان یک مکمل داروئی مصرف گردد.
دلیل اول مناسب بودن تیموسپ برای کودکان
ساشه تیموسیپ بهترین داروی درمان سرفه و گلو درد است . این دارو حاوی محتویاتی است که هر کدام به نوبه خود، اثر مفیدی بر بهبود روند درمانی سرفه و گلودرد ایفا میکنند. این مواد عبارتند از:
دارچین: این ماده گیاهی دارای خواص ضد التهابی و آنتیاکسیدانی است. همچنین برای تسکین سرفه و گلودرد مفید میباشد.
دکستروز: یک نوع قند ساده است که بهعنوان منبع تامین انرژی سریع در بدن عمل میکند. این ترکیب معمولاً در داروها و مکملهای غذایی برای تأمین انرژی و بهبود سطح قند خون استفاده میشود.
آویشن: گیاهی است با خواص ضد میکروبی و ضد التهابی که معمولاً برای تسکین سرفه و مشکلات تنفسی بهکار میرود و منجر به تقویت سیستم ایمنی میشود.
با هم بخوانیم: از درمان سرفه و گلو درد با آویشن بیشتر بدانید.
سدیم آلژینات: ترکیبی طبیعی است که از جلبکها استخراج میشود. این ماده بهعنوان یک غلظتدهنده و تثبیتکننده در داروها و مواد غذایی استفاده میشود و باعث کاهش سوزش معده و رفلاکس میگردد.
سوکرالوز: نوعی شیرینکننده مصنوعی بدون کالری است. این ترکیب به بهبود طعم داروها کمک میکند.
آئروزیل: بهعنوان یک عامل ضد چسبندگی و غلظتدهنده در فرمولاسیونهای دارویی و افزایش قابلیت جذب دارو استفاده میشود.
لاکتوز: قند طبیعی است که در شیر یافت میشود و در تامین انرژی بدن نقش دارد.
روتارین: برای بهبود علائم سرفه و گلودرد، کاهش التهاب و رفع عفونت مفید است.
دلیل دوم مناسب بودن تیموسپ برای کودکان
پودر تیموسیپ دارای منشاء گیاهی است و عوارض جانبی داروهای شیمیایی را ندارد.
دلیل سوم مناسب بودن تیموسپ برای کودکان
طعم دارو به دلیل استفاده از دارچین، بسیار دلپذیر بوده و لذا برای کودکان مناسبتر است. بچهها معمولا با مزه کردن دارو آن را از دهان خود پس میدهند و یا اصلا قورت نمیدهند. برای حل این مسئله،شما میتوانید این پودر را بصورت فرنی آماده کنید و بصورت ولرم به کودک خود بخورانید. کودکان معمولا در مقابل فرنی با طعم دارچین مقاوتی از خود نشان نمیدهند.
جمعبندی
سرفه و گلودرد در کودکان از مشکلات رایج بهداشتی هستند که ناشی از علل مختلفی هستند. عمدهترین علل سرفه و گلودرد کودکان شامل عفونتهای ویروسی و باکتریایی است. ولی علل دیگری هم هستند که در درجه دوم اهمیت از نظر شیوع قرار دارند. عواملی همچون آلرژیها، رفلاکس معده، ورود اشیاء خارجی به دهان و گلو، و برخی بیماریها که بعضاً خطرناک ولی نادر هم می باشند. درمان سرفه و گلودرد کودکان غالباً خانوادهها را دچار چالش مینماید زیرا کودکان مانند بزرگسالان در فرایند درمان مشارکت نمیکنند. آنها از آمپول میترسند، اجازه استفاده از اسپری بینی نمیدهند. نمی توانند ترشحات بینیشان را تمیز کنند، در مقابل خوردن داروهای تلخ سرفه و گلودرد مقاومت میکنند و …
یکی از داروهای بسیار موثری که با در نظر گرفتن مشکل مقاومت کودکان از تناول دارو فرموله و تولید شده است، پودر تیموسیپ با طعم دارچین میباشد. این پودر با توجه به ترکیبات خاص خود که تماماً از بیس گیاهی هستند، بدون هیچگونه عارضه جانبی، به طور خاص برای درمان سرفه در کوتاهترین زمان و درمان گلو درد تولید شده است.